DTN Türkiye Temsilcisi Mert Gün ile bir söyleşi gerçekleştirdik. Mert Bey, RES’lere yıldırımlı hava koşulları başta olmak üzere 50 farklı parametre hakkında erken uyarı hizmeti sunan Weather Sentry Online: Wind Addition isimli özel yazılım hakkında ayrıntılı açıklamalar yaptı.
DTN’den ve faaliyet alanlarından bahseder misiniz?
DTN, Minnesota merkezli olarak 1984 yılında kurulmuş özel bir şirkettir. Dünyada 18 farklı ülkede ofisi bulunmaktadır. Firma, toplamda 750’nin üzerinde uzman personel çalıştırmaktadır. Her yıl, 200 milyon USD ciro kaydetmektedir. Hizmet verdiği başlıca sektörler; enerji, tarım, petro-kimya, havacılık ve gemi taşımacılığıdır.
Rüzgar enerjisi sektörüne hangi hizmetleri sunuyorsunuz? Global ve yerel düzeydeki faaliyetleriniz hakkında genel bilgi alabilir miyiz?
Endüstriyel meteorolojide esas hedef operasyondaki kararlarınızı ve işinizi, mevcut en doğru verilere ve öngörülere bağlı olarak yönetmeye fayda sağlamaktır. DTN, bir veri analitiği ve teknoloji şirketi olarak, şirket kârlılığını iyileştiren ve riski azaltan, işletme açısından doğru kararlar almanız için ihtiyaç duyduğunuz altyapıyı sizlere sunuyor.
DTN’in rüzgar enerjisinde operasyondaki santraller için geliştirmiş olduğu Weather Sentry Online: Wind Addition isimli çok özel bir yazılım mevcuttur. Bu yazılımda müşte
rilerimizin santrallerini global sistemimize lisanslama yapıyoruz. Şu an dünyanın her kıtasında 2.500’ün üzerinde rüzgar enerji santralinde yazılım aktif olarak kullanılıyor.
Yıldırım Erken Uyarı Sistemi hizmetleriniz hakkında ayrıntılı bilgi verir misiniz?
Faaliyetteki rüzgar enerjisi santrallerde en büyük sorunlardan birisi maalesef yıldırım kaynaklı hasarlardır. Yıldırım hadisesi, santral genelinde ve rüzgar türbinlerinde, hâliha zırda yıldırıma karşı koruma ve yıldırım iletim sistemleri olmasına rağmen, türbin üzerinde majör hasarlar bırakabiliyor. Kanatlar, trafo lar, elektriksel sistemler, konveryörler bunların başlıcaları diyebiliriz.
Yıldırımın, rüzgar santralinde ve türbin ekipmanları üzerinde kalıcı ve ağır masraflı hasarlar bırakmasının farklı farklı sebepleri oluyor. Bu hasarların kök sebebinin RES işletme yönetimini ve türbin tedarikçisinin tahkik etmesi lazım.
Yazılım asıl odaklandığı nokta rüzgâr enerjisi santralinin olumsuz hava koşulları hakkında, 50 farklı parametre set edebiliyor oluşunuz dur. Bunların başında gelen de yıldırımlı hava koşullarının yaklaşmasında sizlere erken uyarı verebiliyor olmasıdır. Aynı zamanda sahanıza düşen yıldırımları kayıt altına alma imkânı sağlıyorsunuz.
Bu lisanslamanın müşterilere faydaları nelerdir ?
Yazılımın başlıca faydalarını aşağıdaki ana başlıklar ile sıralayabiliriz:
- İş Güvenliği: Malumunuz kötü hava koşullarında türbinde herhangi bir iş yapılması tehlikeli ve yasaktır. Eğer bu esnada türbinde çalışan var ise ivedilikle türbini terk etmelidir. Yazılım sizi bu konularda erken uyarı sistemiyle bilgilendir. Bu durum, iş güvenliği açısından çok büyük önem arz eder.
- Sigorta: Santralde sigortaya esas bir dosya açıldığında, dosyaya atanan sigorta experleri sizlerden bu olumsuz hava koşullarının kayıtlarını isterler. Bazı marka model türbinlerde bu veriler Scada üzerinden sağlanabilirken çoğu türbinde bu veriler tutulmaz. Yazılım sahanıza düşen yıldırımları size tarih, saat, lokasyon ve kA biriminde yıldırım şiddetini kayıtlarınıza sunar.
- Kanatlar: Nerdeyse tüm yatırımcılar her sene santrallerinde yıldırım kaynaklı kanat hasarlarının tamiratını gerçekleştirirler. Sözleşmesel olarak, bu yıldırım kaynaklı hasarlar force-major olarak değerlendirilir ve genellikle yatırımcılar bu tamirat bedelini üstlenmek zorunda kalır. Hasarın boyutuna göre, tamir süresi değişir ve bazı durumlarda bu masraflar can yakıcı bir hâl alabilir. Yazılıma sahanızdaki türbin koordinatlarınızı da tanımladığımızda, günlük raporlar halinde, hangi türbininize kaç metre mesafede yıldırım düştüğü konusunda bilgi sahibi olursunuz. Böylelikle o türbin kanatların da kontrol sağlayarak, olası kanat hasarlarının büyümesini önleyebilirsiniz.
- Servis Planlaması: Yazılımın rüzgar enerjisi santralleri özelinde hazırlandığını belirtmiştim. İlave olarak sistem istediğiniz zamanda tanımladığınız hub yüksekliğinde rüzgar hızının saatlik öngörüsünü sizlere verir. Bu da günlük planlamalarınızı daha sağlıklı oluşturmanızı sağlar.
Türkiye’de referanslarınız var mıdır?
Türkiye pazarında şu an sistemimizde 18 rüzgar enerjisi santraline hizmet veriyoruz.
Aralarında borsaya kota olan şirketler de mevcuttur.
Sizi rakiplerinizden ayıran şeyler neler?
Weather Sentry Online: Wind Addition’a çok rahat kullanımlı bir arayüz ile erişim sağlıyorsunuz. Google Earth üzerinden santralinizi görselleme imkânınız oluyor. İstediğiniz olumsuz hava koşulu parametresini kendiniz ayarlama imkânına sahipsiniz. Örnek olarak, tahmini rüzgar hızı 30 m/s ve 30-60 derece açılarında estiğinde bize uyarı gönder gibi. Ayrıca harita üzerinden türbin bazında noktasal yıldırım bilgilendirmesi sektörde sade ce bizim patentimizde olan bir uygulamadır.
Eklemek istediğiniz bir şey var mıdır?
Dileyen tüm yatırımcılara ve türbin tedarikçilerine ücretsiz limitli süreli demo sağlayabiliriz. Böylelikle yazılım hakkında daha detaylı bilgi sahibi olunabilir. İsteyen herkesi de bir fiili ziyaret edip, yazılım hakkında daha detaylı bilgi geçebiliriz.
Mert Gün kimdir?
2012 yılından bu yana Rüzgâr Enerjisi sektörüne gönül veren profesyoneller den biriyim. Uzun yıllar farklı marka-model türbin portföylerinden oluşan Türkiye’nin en büyük rüzgâr enerji santrali yatırımcısında yönetici pozisyonunda görev aldım. Uzmanlığım faaliyetteki rüzgâr enerjisi santrallerinde İşletme ve Bakım yönetimidir. Yeni görevimde, Da nimarka menşeili uluslararası bir kanat servis firmasının bölge direktörlüğünü yapıyorum. Bunun yanı sıra Amerika Birleşik Devletleri menşeili dünyanın en büyük endüstriyel meteoroloji hizmeti veren DTN firmasının Türkiye temsilciliğini yürütüyorum.
