Danimarka’da kurulması planlanan enerji adaları

Dünyadaki birçok ülke ve özellikle Avrupa ülkeleri gezegenimizin yaşadığı iklim değişikliği ile mücadele için geleceğe yönelik adımlar atmaya başlamıştır. Avrupa ülkeleri arasında dikkati çeken Danimarka bu ülkelerin başında gelmektedir. 2030 yılına kadar ülkedeki sera gazı emisyonunu %70 oranda azaltmayı ve 2050 yılında ise sıfır karbon seviyesine geçmeyi taahhüt ettiği İklim Yasası çalışmaları hızla devam eden Danimarka, bu kapsamda ilk büyük projesini hayata geçirmeye hazırlanmaktadır. Kuzey Denizi ve Baltık Denizi’nde inşa edilecek olan 2 adet enerji adası, deniz üstü (offshore) rüzgar türbinleri ile enerji üretmeyi hedeflemektedir. Baltık Denizi ve Kuzey Denizi’nde enerji adaları kurarak 20 milyon haneye elektrik sağlanması amaçlanmaktadır. Projenin sonraki aşamalarında ise, kurulu güç 20 GW’a çıkarılarak civar ülkeler ile ortak bağlantı yapılacaktır. Bu çalışmada enerji adaları ile ilgili olarak bilgi verilmesi amaçlanmıştır.

İçindekiler

Enerji adası kavramı Bornholm Enerji Adası Baltık Denizi Enerji Adası KAYNAKÇA

İlk Deniz Üstü Rüzgar Elektrik Santrali (DRES), Danimarka’nın Lolland Adası açıklarında 1991 yılında işletmeye alınmıştır. 4.95 MW kurulu gücünde Bonus Energie firmasına ait 6 adet deniz üstü rüzgar türbinleri kullanılmıştır.

1991 yılından 2010’lu yıllara kadar DRES projelerinde ciddi bir gelişme yaşanmamıştır. Ancak 2010 yılından itibaren türbin teknolojisinin gelişimi ile başta İngiltere, Danimarka olmak üzere Hollanda, Belçika ve Almanya’da da DRES projeleri işletmeye alınmıştır. Çin ve Amerika, özellikle son 5 yılda konu ile ilgili çalışmalara başlamıştır. Temmuz 2022 itibarı ile 55 GW işletmede olmakla birlikte; Global Wind Energy Council (GWEC) tahminlerine göre 2030 yılına kadar 360 GW DRES kapasitesinin işletmeye alınması öngörülmektedir.

Enerji adası kavramı

Enerji adası kavram olarak civarında deniz üstü rüzgar türbinlerinin olduğu, hidrojen enerjisinin de kullanılarak enerjinin bir adada toplanarak planlanan ülkelere iletim hattı ile transferini sağlayan sistemdir. Danimarka hükümeti, 22 Haziran 2020 yılında kanunlaştırdığı “İklim Anlaşması” kapsamında 2 adet enerji adası kuracağını açıklamıştır. Projenin yürütücüsü ise Danimarka Enerji Ajansı (Danish Energy Agency) olarak duyurulmuştur. Enerji adası (Energy island) kavramı, Danimarka tarafından gündeme getirilmiştir. Danimarka’nın başkenti Kopenhagen’in 150 km güneydoğusunda kurulması düşünülen Bornholm Enerji Adası’nın büyüklüğü, 120 bin metrekare (yaklaşık 18 futbol sahası) olarak planlanmıştır. Enerji adalarının ilki Bornholm’da; ikincisi ise Danimarka’nın Baltık Denizi’nde kalan münhasır ekonomik bölgesinde planlanmaktadır. Enerji adası, deniz üstü rüzgar türbinlerinden üretilen enerjinin suni bir ada üzerinde bulunan şalt sahasında toplanarak diğer ülkelere dağıtımının yapılması şeklinde düşünülebilir.

Bornholm Enerji Adası

Bornholm Enerji Adası, Danimarka Jutland Bölgesi’nde bulunan Thorsminde Kasabası’na 80 km mesafede yer almaktadır. Bornholm Projesi’nin tarafları ise, yatırımcı Ørsted A/S, rüzgar türbin firması Siemens Gamesa Renewable Energy, Danimarka Teknik Üniversitesi, Danimarka elektrik ve gaz dağıtım şirketi Energienet ve Bornholm Belediyesi’dir (VindØ consortium). Proje, %50.1 kamu, %49.9 özel sektör tarafından finanse edilecektir.

470 km denizaltı kablosunun kullanılacağı projede 5 GW kurulu güç olacaktır; ilerleyen dönemde bu kapasitenin 10 GW’a çıkarılması planlanmaktadır. 10 GW kurulu güce ulaştığında civar ülkelere bağlantı da gündeme gelecektir. Bornholm Enerji Adası’nın vizualize edilmiş resmi aşağıda görülmektedir. Toplam 200 adet deniz üstü rüzgar türbini kullanılacaktır. Toplam yatırım tutarı 28 milyar euro olarak hesaplanmıştır. 2030 yılında 1. Faz olan 3 GW işletmeye alınması planlanmaktadır. Yüksek Gerilim Doğru Akım (High-Voltage Direct Current-HVDC) teknolojisi kurulacak DRES’lerden üretilecek elektrik enerjisinin Danimarka anakarasına iletiminde kullanılacaktır. Uzun dönemde ise, yeşil hidrojen teknolojisi de kullanılacaktır, bu dönüşüm projede “Power-to-X” olarak adlandırılmıştır.

Şekil 4. Bornholm Enerji Adası’nın vizualize edilmiş resmi.

Baltık Denizi Enerji Adası

Baltık Denizi’nde kurulması planlanan ikinci ada, Zealand ve civardaki ülkelere bağlantısı yapılacaktır. Ronne Adası kıyısından 15 km gözle görünme mesafesinde olacaktır.

Bu enerji adaları ile ilgili kapsamlı çalışmalar devam etmektedir. Energinet, bağlantı konusunda çalışmalara devam etmekte iken; Danimarka Enerji Ajansı, adaların yapılacağı yerlerin tahsisi ile ilgili çalışmaları yürütmektedir. İnşası planlanan 2 enerji adasında üretilecek enerji Danimarka’nın ihtiyacından daha fazladır; bu yüzden civar ülkeler ile de müşterek çalışmalar yapılarak bağlantı noktaları üzerinde alternatifler değerlendirilmektedir.