• Türkiye’nin özel sektör lider elektrik üreticisi Enerjisa Üretim ve dünyanın önde gelen teknoloji ve mühendislik şirketlerinden biri olma yolunda ilerleyen Kontrolmatik Teknoloji, her iki şirketin öne çıkan kabiliyetlerini karşılıklı olarak kullanmayı hedefledikleri bir Mutabakat Sözleşmesi’ne imza attı.

• Konuyla ilgili olarak Enerjisa Üretim Genel Merkezi’nde düzenlenen imza törenine Enerjisa Üretim CEO’su İhsan Erbil Bayçöl, Kontrolmatik Teknoloji Yönetim Kurulu Başkanı Sami Aslanhan ve ilgili şirketlerin üst düzey yöneticileri katıldı.

• Mutabakat Sözleşmesi kapsamında; farklı teknolojilerdeki yenilenebilir enerji yatırımları ile sektörün öncüsü olarak konumlanan Enerjisa Üretim’in, Kontrolmatik Teknoloji iştiraklerinden Progresiva Enerji Yatırımları’nın Tekirdağ’da kurulacak 250 MW’lık Rüzgar Enerji Santrali ve 1.000 MWh’lık Enerji Depolama Tesisi projelerinde çözüm ortağı olması planlandı. Kontrolmatik Teknoloji’nin ise başta 500 MW kapasiteli enerji depolama tesisi olmak üzere Enerjisa Üretim portföyünde yer alan ve gelecekte yer alması muhtemel tüm depolamalı rüzgar santrallerinin elektrifikasyon ve trafo merkezlerinin anahtar teslim kurulumları ile, bu projelerin enerji depolama sistemleri tedarikinde yine Kontrolmatik iştiraklerinden Pomega Enerji Depolama Teknolojileri A.Ş.’nin çözüm ortağı olması planlanıyor. Enerjisa Üretim’in dijital oluşumu Hollanda merkezli Senkron Energy Digital Services ise projenin dijital çözüm ortağı olarak konumlanıyor.

İş birliği kapsamında Enerjisa Üretim’in rüzgâr projelerindeki bilgi ve deneyimlerini Kontrolmatik Teknoloji iştiraklerinden Progresiva Enerji Yatırımları’nın 250 MW’lık Rüzgâr Enerji Santrali’nin kurulumu ve işletilmesi süreçlerinde; Kontrolmatik Teknoloji’nin ise Depolamalı RES projelerindeki mühendislik, teknoloji ve kurulumu konularındaki bilgi ve tecrübelerini Enerjisa Üretim’in 500 MW Depolamalı RES projesinde değerlenmesi hedefleniyor.

Enerjisa Üretim’in Santral İşletme Tecrübesi

Türkiye’de çeyrek asırdan fazladır sektöre yön veren ve yaklaşık 5.000 MW kurulu güce sahip (4.000 MW işletme, 1.000 MW inşaat halinde) Enerjisa Üretim, iş birliği kapsamında Kontrolmatik’e ait 250 MW’lık Rüzgâr Enerji Santrali’nde proje geliştirme/yönetim, kurulum, işletme ve bakım süreçlerini üstlenecek. Ayrıca Progresiva Enerji Yatırımları’nın inşa edeceği 1 GW kapasiteye sahip enerji depolama tesisinin ise tüm piyasa operasyonları yine Enerjisa Üretim tarafından sağlanacak.

Kontrolmatik Teknoloji’nin Enerji Santrali ve Depolama Tesisi Kurulum Tecrübesi

İmzalanan sözleşme kapsamında Kontrolmatik Teknoloji’nin, mühendislik ve proje yönetimindeki uzun yıllara dayanan deneyimleri ile, Enerjisa Üretim portföyünde yer alan tüm depolamalı rüzgâr enerjisi santrallerinin elektrifikasyon ve trafo merkezleri kurulumlarını anahtar teslim gerçekleştirecek.

Kontrolmatik Teknoloji iştiraklerinden biri olan Pomega Enerji Depolama Teknolojileri A.Ş.’nin de yine sözleşme çerçevesinde Ankara Polatlı’daki Lityum-İyon Pil Hücresi Giga Fabrikası’nda ürettiği yerli üretim enerji depolama sistemlerini Enerjisa Üretim’e tedarik edecek. Pomega Giga Fabrikası, Türkiye’nin yerli üretim yapan ilk enerji depolama sistemleri tesisi olarak ön plana çıkıyor.

Teknoloji Ortağı Senkron Energy

Mutabakat Sözleşmesi’nde Enerjisa Üretim’in dijital oluşumu Hollanda merkezli Senkron Energy Digital Services ise projenin dijital çözüm ortağı olarak konumlanıyor. Türkiye ve yurt dışı santrallere hizmet veren Senkron Energy, başta hibrit enerji yatırımları olmak üzere, yenilenebilir enerji yatırımlarında karar destek sistemleri ile yapay zekanın gücünü enerji varlıklarının potansiyelini maksimum düzeye çıkarmak için kullanıyor. Yapılacak olan rüzgâr ve batarya yatırımlarının, varlık yönetimi ve market operasyonu süreçlerinde Senkron Energy’nin sunmuş olduğu dijital çözümler kullanılması da hedefler arasında yer alıyor.

Senkron Energy’nin geliştirdiği yazılımların, mevcut proje ile sınırlı kalmayarak Kontrolmatik’in enerji depolama sistemlerinde de kullanılması imza altına alınan bir diğer hedef oldu. Bu yazılımlar, yatırımcılara depolama projelerinde maksimum verim, uzun ömür, siber güvenlik, yüksek karlılık gibi konu başlıklarında dijital çözümler sağlıyor. 

Enerjisa Üretim CEO’su İhsan Erbil Bayçöl, stratejik iş birliği kapsamında yaptığı açıklamada, “Gerçekleştireceğimiz yatırımlarla önümüzdeki iki yıl içinde Türkiye’de dikilen her üç rüzgar türbininden birisi Enerjisa Üretim imzasını taşıyacak. Yenilenebilir enerji kaynaklarında üretimin stabilitesini sağlamak ve santrallerden sürekli enerji üretmek ise depolamalı sistemler sayesinde mümkün hale gelecek. Bu nedenle bu yatırımlar, ülkemiz açısından kritik önem taşımaktadır. Yenilenebilir enerji tarafında en büyük yatırımcılardan biri olarak Türkiye’nin enerji ekosistemine büyük güç sağlayacak depolamalı santral yatırımlarında da yine çok önemli bir öncülüğe imza atıyoruz. Kontrolmatik ile yaptığımız bu kıymetli iş birliğiyle alanlarında uzman iki büyük organizasyon olarak ülkemizin depolamalı RES kategorisindeki en yüksek kurulu güç projelerini birlikte gerçekleştireceğiz. Sektör tecrübesini dijital mahareti ile birleştiren Senkron Energy şirketimizin ise projede teknoloji ortağı olarak yer alması bizim için ayrıca önem arz ediyor. Yenilenebilir enerjinin, gelecek kuşaklara daha yaşanabilir bir dünya bırakmak adına önemli rol oynadığının bilinciyle, iş birliğinin hem ülkemizin yararına olmasını hem de sektörümüzün ilerlemesine değerli katkılar sağlamasını diliyoruz. Tüm paydaşlar için hayırlı olsun’’ dedi.

Kontrolmatik Teknoloji Yönetim Kurulu Başkanı Sami Aslanhan, geçtiğimiz hafta dış finansman kullandıkları Progresiva Enerji Yatırımları’nın Tekirdağ RES ve Enerji Depolama Tesisi yatırımı için Türkiye’nin önde gelen enerji şirketlerinden biri olan Enerjisa Üretim’le çalışacak olmaktan memnuniyet duyduklarını belirtti. Dünyanın önde gelen teknoloji, mühendislik ve enerji şirketleri arasında güçlü bir Türk markası olarak yer alma hedefiyle ilerlediklerini kaydeden Aslanhan, ‘’Türkiye, özellikle yenilenebilir enerji alanında çok büyük bir bilgi birikimine ve tecrübeye sahip. Türk şirketleri bu alanda dünya standartlarında hizmet sağlıyor. Biz de küresel bir marka olmanın gerekliliklerinden biri olarak kendi ülkemizde en iyilerle iş birliği yapmayı önemsiyoruz. Hem rüzgâr santralimizin kurulum ve işletme süreçlerinde hem de ülkemize kazandırmaktan gurur duyduğumuz GWh saat kapasitesindeki enerji depolama tesisimizin piyasa faaliyetlerinde Enerjisa Üretim’le çalışma arzusu içerisindeyiz. Biz de hem Kontrolmatik Teknoloji hem de iştiraklerimizden Pomega Enerji Depolama Teknolojileri olarak mühendislik, uçtan uca proje yönetimi ve enerji depolamada alanlarında uluslararası standartlardaki bilgi ve becerilerimizi Enerjisa Üretim’in depolamalı rüzgâr enerji projelerinde kullanma fırsatı yakalamayı hedefliyoruz. Ülkemizin teknoloji, mühendislik ve enerji alanlarında yarattığı farkı uluslararası arenada daha da görünür kılmak için çalışmaya ve Enerjisa Üretim’le farklı alanlarda iş birliği fırsatları aramaya devam edeceğiz” dedi.

Araştırma şirketi BloombergNEF (BNEF) tarafından paylaşılan son analize göre, rüzgar enerjisi ve enerji depolama projelerinin maliyetleri, küresel tedarik zinciri kısıtlamalarının ve Ukrayna savaşının etkilerinin en yüksek olduğu 2022 yılındaki seviyelere göre düştü. BloombergNEF’e göre, merkez bankalarının faiz oranlarını yükseltmeye devam etmesi ve temiz enerji üreticilerinin bazılarının maliyet tasarruflarını henüz alıcılara yansıtmaması nedeniyle sektör hala zorluklarla karşı karşıya; ancak son birkaç yıldır yaşanan çalkantılar, uzun bir süre boyunca proje maliyetlerindeki istikrarlı düşüşler için istisna oldu.

Araştırmada paylaşılan verilere göre, son 6 ayda yeni inşa edilen deniz üstü rüzgar ve depolama projelerinin maliyetleri sırasıyla %2 ve %12 oranında düşerken, kara rüzgarı için küresel karşılaştırma maliyetleri son 12 ayda %6 oranında azaldı ancak 2022’nin ikinci yarısından bu yana değişmedi. BNEF’in analizi, deniz üstü rüzgar için küresel karşılaştırmalı seviyelendirilmiş elektrik maliyetinin veya LCOE’nin şu anda kömürle eşit olduğunu gösteriyor. Güçlü Çin pazarının etkisiyle, BNEF’in 2009 yılında proje verilerini toplamaya başlamasından bu yana en ucuz seviye. Fosil yakıtla çalışan projelerin maliyetinde son 6 ayda %5’lik bir düşüş olmasına rağmen, karada rüzgar ve Fotovoltaik (PV), küresel elektrik üretiminin %82’sini kapsayan ülkelerde elektrik üretmek için en ucuz yeni inşa teknolojileri olmaya devam ediyor.

Güneş enerjisi için küresel karşılaştırma maliyetlerinin son 6 ayda yükseldiğini belirten BloombergNEF, ortalama bir sabit eksenli güneş enerjisi projesinin %2 gibi mütevazı bir oranda daha maliyetli olduğunu açıkladı. Takipli tipik güneş enerjisi projesi ise %12 gibi daha yüksek bir oranda arttı. Bu projeler ABD’de yaygındır ve buradaki geliştiriciler artan işçilik, tesis dengesi ve finansman maliyetleriyle karşı karşıya kaldı.

Araştırmada yenilenebilir enerjideki lojistik maliyetleriyle ilgili, “Lojistik fiyatlarının rekor seviyelerden düşmeye devam etmesi, son 2 yıldır yüksek fiyatlarla mücadele eden proje geliştiricileri ve üreticileri rahatlattı. Asyalı nakliye ücretleri Eylül 2021’de zirveye ulaştı ancak şu anda 2020’nin başındaki seviyelere geri döndü. Asya’dan gelen nakliye rotaları güneş panelleri, invertörler, bataryalar ve diğer bileşenlerin teslimatı için kritik önem taşıyor.” ifadeleri kullanıldı.

Rüzgarda ekipman maliyetleri karada %3, denizde %1 arttı

Raporda, 2022’nin sonuna kıyasla, sabit eksenli güneş enerjisi ekipman maliyetleri düşük polisilikon fiyatları nedeniyle %2 düşerken, düşük lityum karbonat fiyatlarının batarya depolama ekipman maliyetlerini %1 azalttığı yer alıyor. Amerikalı ve Avrupalı rüzgar türbini üreticilerinin geçtiğimiz yıl yaşanan emtia sıkışıklığının etkilerini hala hissettiğine vurgu yapan BNEF analizi, kara rüzgar santralleri için ekipman maliyetlerinin %3, deniz üstü rüzgar santrallerinin ise ortalama %1 daha yüksek olduğunu gösteriyor. 

Finansman maliyetlerinin yükseldiği ve düşük ekipman maliyetlerinden elde edilen kazançların bir kısmını dengelediği yorumunun yapıldığı araştırmada, “Yeni rüzgâr projeleri için ağırlıklı Ortalama Sermaye Maliyeti (WACC) %6,4 ile geçen yıla göre neredeyse 50 baz puan daha yüksek. Bu da finansman maliyetlerini 2017’deki seviyesine geri getiriyor. Bu artış öz kaynak tarafında eşleşmedi ve sponsorlar şu ana kadar getiri oranlarını artırmak için kısıtlama gösterdi.” ifadeleri kullanıldı. 

Raporda görüşlerine yer verilen araştırmanın Başyazarı Amar Vasdev, “Öz sermaye yatırımcılarının ilgisi güçlü kalmaya devam ediyor ve beklenen getiri oranları faiz oranları kadar hızlı artmadı. Yenilenebilir enerji projeleri güvenli bir varlık sınıfı olarak görülüyor ve doğru elektrik alım anlaşmasıyla enflasyona karşı bir koruma bile sağlayabilir. Merkez bankası faiz oranları düştükçe, mevcut projeler için bir refinansman dalgası da görebiliriz” açıklamasında bulundu.

Çin’in deniz üstü rüzgar LCOE’si, dünyadan 21 $/MWh daha düşük

Araştırmada yer alan bu küresel maliyet ölçütleri, piyasa olgunluğu, kaynak mevcudiyeti, proje özellikleri, yerel finansman koşulları ve işgücü maliyetlerine göre değişen bir dizi ülke düzeyinde tahmini bir araya getiriyor. Rapora göre 2023’ün ilk yarısında en ucuz yenilenebilir enerji projeleri; sınıfının en iyisi kara rüzgar santralleri için 23 $/MWh, deniz üstü rüzgar için 50 $/MWh ve sabit eksenli PV santralleri için 31 $/MWh LCOE ile Çin’de yer alıyor. Çin dışında kara ve deniz üstü rüzgar maliyetleri artarken, Çin’in oldukça rekabetçi yerel rüzgar türbini üretim pazarı ülkede fiyatların sürekli düşmesine yol açıyor. İki yıl önce Çin’in deniz üstü rüzgar LCOE’si 91 $/MWh ile küresel maliyetlerle aynı seviyedeydi. Bugün ise Çin’in tipik deniz üstü rüzgar LCOE’si 66 $/MWh ile dünyanın geri kalanından 21 $/MWh daha düşük.

Araştırmada konuyla ilgili yorumuna yer verilen BNEF Enerji Ekonomisi Başkanı Matthias Kimmel, “Çin son 10 buçuk yılda yerel tedarik zincirine çok fazla yatırım yaptı ve bu da kıyasıya rekabetin yaşandığı oldukça aktif bir yenilenebilir enerji sektörünü ortaya çıkardı. Ülke uzun zamandır güneş enerjisi üretiminde lider konumdaydı; ancak şimdi rüzgar türbinleri için maliyet düşüşleri söz konusu olduğunda da farklı yollar görüyoruz. ABD ve Avrupa geride kaldı ve artık arayı kapatmaları gerekiyor” değerlendirmesinde bulundu.

Araştırmanın sonunda yer verilen değerlendirmede: “Son birkaç yıldır yaşanan çalkantılar, daha uzun bir süre boyunca proje maliyetlerindeki istikrarlı düşüşler açısından bir istisna teşkil ediyor. Şebeke ölçeğinde güneş, kara ve deniz üstü rüzgarının LCOE’leri 2023’e kadar olan 10 yıl içinde %58-74 oranında düşmüştü. Devam eden teknoloji iyileştirmeleri, daha büyük ölçek ekonomileri ve azalan finansman maliyetleri sayesinde bu maliyet düşüşlerinin uzun vadede devam etmesini bekliyoruz.”