Türkiye’de yenilenebilir enerji sektörü yatırımcılarının uzun vadeli sermaye getirilerini (equity return) etkileyen önemli makroekonomik ve sektörel gelişmeler yaşanmaktadır. Halihazırda işletmede bulunan rüzgâr enerjisi proje yatırımcıları için bakıldığında:
- Yabancı Para Finansman Maliyetlerindeki Artış,
- Kur Riskinde Oluşan Yüksek Volatilite,
- Tedarik Zincirindeki Yıkıcı Etkiler,
- Türkiye Risksiz Sermaye Getirinde Oluşan Artış Trendi,
- Uzun Vadeli Elektrik Fiyat Seviyelerinde Baskılanma Etkisi
gibi etkiler, kısmen uzun vadeli YEKDEM mekanizmasına sahip olan Rüzgar Enerjisi Projeleri için dahi uzun vade yatırım için beklenen /tahminlenen getiri seviyelerine ulaş makta zorlanmalar yaratmaktadır.
Türkiye’de yeni YEKDEM mekanizmasının devreye girmesi ile birlikte, YEK Destekleme Mekanizması Fiyatı ve Yerli Katkı Fiyatı dahilinde ulaşılabilecek azami üst sınır fiyatın da 5,10 ABD Doları cent/ kWh olarak belirlenerek, 1 Temmuz 2021 tarihinden 31 Aralık 2025 tarihine kadar işletmeye girecek YEK Belgeli yenilenebilir enerji kaynaklarına daya lı elektrik üretim tesisleri için 10 yıl süreyle uygulanmaya alınması yeni Rüzgar Enerjisi Santrali Yatırımlarında yatırımcı açısından geri dönüş sürelerini artırmaktadır.
Profinstance Danışmanlık olarak gerçekleştirdiğimiz Türkiye rüzgar enerjisi projelerinde finansman süreçleri, yatırım değerleme ve finansal modelleme çalışmaları, M&A süreçle ri, halka arza hazırlık süreçleri dahilinde gerçekleştirdiğimiz danışmanlık çalışmalarında da gördüğümüz üzere, yabancı para cin sinden sermaye getirileri beklentileri %8-10 bandında kabul edilebilir bulunabilecekken; post-covid sonrası dönemde risk artışları paralelinde bu beklentilerin %10-12 bandında yatırımcı açısından sağlanması gerekmek tedir. Özellikle projeler dahilinde oluşan nakit akışı değişimleri ve YEKDEM dönemleri sonrasına ilişkin tahminlerde yatırımların geri dönüş sürelerini ilk yatırım kararı aşamasına kıyasla 2.5-5 yıl bandında uzatmıştır. Bu değişiklikler, Türkiye projelerine kıyasla, yurtdışı projelerinin de Türkiye yatırımcıları için de ya tırım açısından avantajlı hale getirmiştir.
Özellikle 2020 yılı ve sonrasında Türkiye Rüzgâr Enerjisi yatırımcılarında için gerçekleştirdiğimiz yurtdışı kurumsal yatırım çalışmalarında, Yunanistan, Belarus, Bosna-Her sek, Kosova, Kuzey Makedonya, Hırvatistan, Romanya, Bulgaristan, Polonya, İtalya ve İspanya gibi bölgelerdeki yatırımlar yatırım için tercih edilebilir hale gelmiştir. Bu durumun başlıca nedenleri:
- Avrupa bölgesi özelindeki uzun vadeli finansman maliyetlerinin uygunluğu,
- Türkiye’den daha agresif büyüme hedefleri bulunan ülkelerdeki teşvik mekanizmalarının uygunluğu,
- Avrupa Birliği’nin “Net Zero” hedefleri konusundaki kesin kararlığının yenilenebilir enerji sektöründeki uygulamalara pozitif etkisi,
- Avrupa rüzgâr enerjisi piyasasındaki finansal gelişmişlik seviyesi paralelinde, uzun vadeli fiyat risklerini yönetebilecek enstrümanların risk azaltıcı etkisi.
- Yukarıda belirtilen etkiler, Avrupa Yenilenebilir Enerji Endeksi gibi finansal veriler de ve Uluslararası Enerji Ajansı’nın uzun vadeli sektör trend analizleri kapsamındaki veriler ile de teyit edilebilmektedir.
Bu noktada, Profinstance Danışmanlık olarak, Kurumsal Yenilenebilir Enerji sektörü Yatırımcı Firmalar için üstlendiğimiz yurtdışı RES projelerindeki danışmanlık faaliyetle rinde çalışmalarımızdan süzülen bazı kritik noktaları yatırımcılar için aşağıda detaylandırılmıştır. Bu belirtilen noktaların yatırımcı değerlendirmelerinde doğrudan veya ilgili konularda uzman danışmanlar tarafından öncelik alması gerekmektedir.
- Yatırım yapılacak ülkenin Rüzgâr Atlası, WAsP Uygulamasında yer alıp almaması, ülke genelinde rüzgâr analizleri için kullanılan modellerin detayının değerlendirilmesi (bu konu özellikle uzun vade üretim tahminleri ile yabancı finansman kuruluşları nezdinde “bankability” artır maktadır).
- Yatırım yapılacak ülkedeki ve proje özelinde teşvik, destekleme, prim mekanizmalarının güncel durumda analizi ve gerçekleştirilen finansal modelleme çalışmalarına, nakit akış analizlerine ger çekçi şekilde aktarılması, ilgili mekanizmalarda uzun vadede değişim risklerinin – benzer ülke deneyimlerinden risk odaklı bir şekilde duyarlılık ve senaryo analizlerine konu edilmesi,
- Yatırım yapılacak ülkedeki, finans sektörü gelişmeleri ve fiyatlamalarının yatırım kararlarında bir değerlendirme alanı olarak gerçekçi şekilde dikkate alınması,
- Yatırım yapılacak proje spesifik, ilgili ülkede vadeli elektrik piyasası, santral finansal ve operasyonel yönetim uygu lamaları, uzun vadeli alım-satım sözleşmeleri alanında piyasa işleyişi gibi konuların analizi ve yatırım analizlerine aktarılabilmesi,
- Yatırım yapılacak proje özelinde proje finansmanı veya kurumsal finansman olanaklarının Türkiye piyasasındaki, örnekler üzerinden değil, ilgili ülke / bölge ve o bölgede aktif finansman kuruluşları ile değerlendirilerek analiz edilmesi,
- Yatırım gerçekleştirilecek ülke özelinde tek bir yatırım fırsatının değil, farklı projelerin bir ön değerlendirme sürecine tabi tutularak, yatırım ortamının daha geniş bir perspektifte anlaşılması.
- Bu noktada, Profinstance Danışmanlık olarak, Kurumsal Yenilenebilir Enerji sektörü Yatırımcı Firmalar için üstlendiğimiz yurtdışı RES projelerindeki danışmanlık faaliyetlerinde çalışmalarımızdan süzülen bazı kritik noktaları yatırımcılar için aşağıda detaylandırılmıştır. Bu belirtilen noktaların yatırımcı değerlendirmelerinde doğrudan veya ilgili konularda uzman danışmanlar tarafından öncelik alması gerekmektedir.
- Yatırım yapılacak ülkenin Rüzgâr Atlası, WAsP Uygulamasında yer alıp almaması, ülke genelinde rüzgâr analizleri için kullanılan modellerin detayının değerlendirilmesi (bu konu özellikle uzun vade üretim tahminleri ile yabancı finansman kuruluşları nezdinde “bankability” artırmaktadır).
- Yatırım yapılacak ülkedeki ve proje özelinde teşvik, destekleme, prim mekanizmalarının güncel durumda analizi ve gerçekleştirilen finansal modelleme çalışmalarına, nakit akış analizlerine gerçekçi şekilde aktarılması, ilgili mekanizmalarda uzun vadede değişim risklerinin – benzer ülke deneyimlerinden – risk odaklı bir şekilde duyarlılık ve senaryo analizlerine konu edilmesi,
- Yatırım yapılacak ülkedeki, finans sektörü gelişmeleri ve fiyatlamalarının yatırım kararlarında bir değerlendirme alanı olarak gerçekçi şekilde dikkate alınması,
- Yatırım yapılacak proje spesifik, ilgili ülkede vadeli elektrik piyasası, santral finansal ve operasyonel yönetim uygulamaları, uzun vadeli alım-satım sözleşmeleri alanında piyasa işleyişi gibi konuların analizi ve yatırım analizlerine aktarılabilmesi,
- Yatırım yapılacak proje özelinde proje finansmanı veya kurumsal finansman olanaklarının Türkiye piyasasındaki, örnekler üzerinden değil, ilgili ülke / bölge ve o bölgede aktif finansman kuruluşları ile değerlendirilerek analiz edilmesi,
- Yatırım gerçekleştirilecek ülke özelinde tek bir yatırım fırsatının değil, farklı projelerin bir ön değerlendirme sürecine tabi tutularak, yatırım ortamının daha geniş bir perspektifte anlaşılması.
Yazar
