Ukrayna’da Nordex Türkiye rüzgârı

Nordex Türkiye Proje Yönetimi Grup Lideri Caner Şimşek’le bir söyleşi gerçekleştirdik. Nordex’in özellikle yurtdışı projeleri hakkında ayrıntılı bilgiler aldığımız Caner Bey, COVID-19 sürecinde ne tür tedbirler aldıklarına ilişkin de açıklamalarda bulundu.

Sizi tanıyabilir miyiz?

İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği bölümü 1997 mezunuyum. Kısa bir süre farklı sektörlerde çalıştıktan sonra inşaat sektörüne dönüp yurtiçi ve yurtdışı projelerinde Saha Mühendisi, Planlama Mühendisi, Planlama Şefi ve Şantiye Şefi olarak çalıştım.

Rüzgâr enerjisi projelerindeki talepten dolayı, teklifleri değerlendirerek rüzgâr enerjisi sektörüne 2008 yılında geçiş yaptım ve 2009’dan beri ise Nordex’de çalışmaktayım. İşin mutfağından, sahadan, Şantiye Şefi olarak başladım, sonraki süreçte ise Nordex’de Proje Müdürü, İhale Teklif Müdürü, Kıdemli Proje Müdürü olarak çalıştım ve şu anda ise Proje Yönetimi Grup Lideriyim.

Bu süreç içinde toplam kurulu gücü 1000 MW’ı bulan 28 ayrı projenin yönetiminde Şantiye Şefi veya Proje Müdürü olarak aktif görev aldım. Gece çalışması planlanan, lojistik bakımından özel çözüm gerektiren, türbin sayıları fazla olan, özellikli projelerde proje yönetim görevini de yürütüyorum.

Nordex Türkiye Proje Yönetimi Grup Lideri Caner Şimşek

İnsanlık zorlu bir süreçten geçiyor. Kısaca COVID-19 karşısında Nordex projelerini gerçekleştirirken saha çalışmalarında ne tür tedbirler aldı, ne tür etkiler oldu ve olmasını bekliyorsunuz, bu konularda görüşünüzü alabilir miyiz?

Nordex’te globalde çalıştığımız ülkenin de iş güvenlik kurallarıyla ilgili olarak farklı uygulamalar olsa da Nordex Türkiye’nin yaklaşımını daha yakından anlatabilirim. Şirketteki yapımızın hızlı karar alıp uygulamaya izin vermesi sebebiyle önlemlerimizi hızlıca hayata geçirme şansımız oldu. Burada İş Güvenliği ekibimizden Numan Dere ve ekibi çalışmaları yürüttü. Daha sonra tavsiye niteliği ile hayatımıza girecek olan birçok kuralı Nordex Türkiye olarak zaten uygulamaya başlamıştık.

Ocak ayı sonlarına doğru bütün Nordex Türkiye çalışanları, müşterilerimiz ve alt yüklenicilerimizi COVID-19 hakkında bilgilendirerek şu anda da geçerliliğini koruyan bazı kısıtlamara özen göstermelerini rica ettik. Mart ayının ilk haftası yurtiçi ve yurtdışı seyahat kısıtlamalarını, eğitimlerin ötelenmesini ve özellikle 14 gün karantina uygulamasını yönetim kademesinde uygulamaya başladık. İlave önlemleri de içeren resmi duyurumuzu 11 Mart tarihinde yayınladık. Yine Mart ayı ortasında sahalardaki çalışmalarda kontrolü ve güvenliği sağlamak amacıyla risk analizi, sağlık beyan formları ve uyulması gereken kurallar niteliğinde dökümanlar paylaştık. Ayrıca 15 ayrı alt yüklenicimizle toplantılar düzenleyerek önerilerini dinledik ve kendi aldığımız tedbirleri aktardık. Ofis çalışanları
olarak evden çalışmaya geçmiş olsak bile yakın zamanda normalleşmenin başlayacağını öngörüyoruz. Personelimiz için yaptığımız risk analizindeki bütün tedbirleri paylaşarak çalışanların, ofislerinde güvenli ve sağlıklı çalışabilmesi için gereken ortamı yaratmayı amaçlıyoruz.

Sahada aldığımız önlemleri ele alırsak, maske olağan kişisel koruyucu ekipmanlarımızın bir parçası haline geldi. Çalışan ekipleri 2-3 kişilik küçük gruplara ayırarak gruplar arasında yapay bir sınır yarattık. Sahada yüz yüze yaptığımız toplantıları online’a çevirdik, proje paydaşları arasındaki toplantılara sınırlamalar getirdik. Sahada fiziken bulunmayı gerektirmeyen işleri, örneğin raporlamaların uzaktan yapılmasınıı teşvik ettik. Personelimize kendilerini daha güvende hissedeceği konaklama imkânları sağladık.

Nordex Türkiye, bir bölge merkezi görevi de görüyor bildiğimiz kadarıyla. Proje Yönetimi açısından Türkiye’den yurt dışındaki projelere ne şekilde destek sunuyorsunuz? Bu konuda bilgi verir misiniz?

Nordex Proje Yönetimi organizasyonunda şu an içinde bulunduğumuz bölgenin ismi Türkiye ve Ortadoğu olarak geçse bile pratikte Nordex Türkiye’nin etki alanı çok daha geniş. Kendi yetiştirdiğimiz insan gücü ile bu sınırları çoktan aştık. Bu yıl Yunanistan ve Hırvatistan projelerine finansal proje yönetiminden saha ve proje yönetimine kadar destek veriyoruz. Türkiye personeli olan arkadaşlarımız bu projelerde de sorumluluk alarak eş zamanlı çalışıyorlar. Ayrıca Hırvatistan sahalarına saha yönetimi, şantiye şefi, süpervizörün yanı sıra, test ve devreye alma ekibi desteği de verdik. Benzer bir şekilde Hollanda projelerine de Türkiye’den devreye alma ekipleri yönlendirildi.

Şu an Ukrayna’nın en büyük rüzgâr yatırımı olan Syvash Projesi için başta proje yönetimi olmak üzere, saha yönetimi ve süpervizörler tamamen Türkiye’den sağlanıyor. Önümüzdeki haftalarda gerçekleşmesi planlanan devreye alma işlemlerinde tüm ekiplerin planlaması da Türkiye üzerinden yapıldı.

2008 yılında sektördeki projelerde görev almaya başladığım zaman bu sektörde Türkiye’de yetişmiş insan gücü yok denecek kadar azdı. Zaman içinde saha yönetiminden proje yönetimine kadar kadrolar yetişti ve hazır hale geldi. Sektörün Türkiye’de gelişmekte olduğu ilk zamanlar tüm ekip dışarıdan gelirken bugün şirket bünyesinde eğitimler ile yetiştirdiğimiz insan gücümüz için yüksek talep alıyoruz. Sorumluluk alanımız dışındaki bölgeleri bile mümkün olduğunca destekliyoruz. Ekiplerimiz uluslararası projelerde özellikle Avrupa’daki projelerde tercih edilir hale geldi. Zorlu ve özellikli projeler için düşünülen bir ekip olduk. Nordex Türkiye’de çalışan arkadaşlarımız pazar lideri olmanın getirdiği yoğunluğu bir avantaja dönüştürüp, farklı coğrafyalarda farklı tip türbinlerde de çalışma imkânı bularak görev başı eğitimlerine devam ediyorlar.

Nordex’in ürettiği son teknoloji Avrupa pazarlarıyla eşzamanlı olarak Türkiye pazarına da gelmiş oluyor. Farklı sebeplerden dolayı kariyerine başka tedarikçilerde devam etmek zorunda kalan çalışma arkadaşlarımız da zorlanmadan iş bulup dünyanın herhangi bir yerinde bu sektörde çalışabilir durumda. Nordex Group bünyesindeki diğer yurtdışı iştiraklerimize kalıcı olarak yetişmiş insan gücü ihraç etmeye
devam ediyoruz.

Syvash sahası, türbin üzerinde çalışma yaparken, çalışanın bakış açısı ile manzara.

Şu anda yurt dışında yürüttüğünüz projeleriniz hangileri?

Bahsettiğim gibi desteklediğimiz bir çok proje var, ancak proje yönetimini üstlendiğim Syvash Rüzgâr Santrali Projesi, Nordex Türkiye Proje Ekibinin destek verdiği, halen aktif olan en büyük proje ve bu sebeple de daha farklı bir yere sahip. Ukrayna Nordex için yeni bir ülke, oradaki ilk projemiz, orada ciddi bir sınav veriyoruz.

Ukrayna’daki Syvash projesi hakkında ayrıntılı bilgi alabilir miyiz? Hangi türbinler kullanılıyor bu projede?

Syvash Rüzgâr Santrali Projesi 250 MW kurulu gücü ile, devreye alındığında Ukrayna’nın en büyük rüzgâr santrali olacak. Projeye 63 adet rotor çapı 131 metre, hub yüksekliği 120 metre, gücü 3.9 MW olan N131 3.9 MW Delta versiyon Nordex türbini sağlıyoruz. Bu projenin kule ve kanatları Nordex’in Türkiye’deki tedarikçileri tarafından Türkiye’de üretildi ve proje sahasına 2019 ve 2020 yılları içerisinde sevk edildi. Bu bağlamda, Syvash Projesi Türkiye’nin sanayi ihracatına da olumlu katkı sağlamıştır.

Ukrayna’da sektörde kurulumda kullanabileceğimiz ekipman ve sektörde yetişmiş iş gücü sınırlı olduğu için, Syvash Projesi’ne vinç ve montaj ekibimizle birlikte gittik. Bu projede, yine Türkiye’deki alt yüklenicimizi Ukrayna’ya götürerek proje süresince kullandığımız ana vinç, yardımcı vinç ve indirme vinçlerini temin ettik. Bu projede vinçlerin yanı sıra, alt yüklenicilerimizin montaj ekibi ile de çalıştık. Montaj fazını 2 ana vinç, 4 ekip çift vardiya şeklinde gerçekleştiriyoruz. Bu açıdan da bakıldığında, Ukrayna’daki projemizde, Türkiye’deki yerleşik alt tedarikçi firmalarımızın da hizmet ihraç etmesine katkıda bulunduk.

Syvash Rüzgâr Santrali’nin yıllık 850Gwh temiz enerji üretmesi bekleniyor, bu da yaklaşık olarak 100.000 evin elektrik tüketimine karşılık geliyor. Ayrıca bu kadar enerjiyi temiz olarak ürettiğinizde 860.000t karbondioksit salımını engellemiş oluyorsunuz ve bu yıllık olarak 480.000t kömür tasarrufu anlamını da geliyor.

Yatırımcı Syvash EnergoProm LLC, Fransa merkezli Total Eren ve Norveç’ten NBT’nin ortak iştiraki. Proje EBDR (Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası) tarafından finanse ediliyor.

Ana yüklenici PowerChina’nın iştiraki olan Power Construction Corporation of China ve PowerChina Fujian Engineering Co.LTD. PowerChina enerji santrali kurulumu yapan dünyadaki en büyük firmalardan, Fortune 500’de sıralamaya 182 numaradan giren bir firma.

Wood Group ve Mott MacDonald yatırımcıların ve finansal kuruluşun teknik ve çevresel etki danışmanları olarak projede yer alıyor.

Projede 10’dan fazla farklı milliyetten ekip görev alıyor. Eğer herkes online düzenlenen toplantılara kendi ülkesinden katılacak olursa, ekipler arasında 6 saati bulan zaman farkı oluyor. Bu da yönetmemiz gereken başka bir konu.

Syvash Projesi’nde rüzgâr türbini tedarik ve montajı kapsamında tamamına yakını Türkiye’den gelen yaklaşık 100 kişilik bir ekip gece gündüz çalışıyor.

Ukrayna’daki Syvash projesi teknik anlamda nasıl bir proje de? Saha da ne gibi zorluklarla karşılaşıyorsunuz?

Projenin büyüklüğü sebebiyle sahanın farklı yerlerinde en az iki ana vinç seti ile paralel olarak gündüz ve gece vardiyasında montaj yapmamız gerekli. Montaj işleri devam ederken kara ve deniz nakliyesi de
devam ediyor. Sahada aynı anda inşaat işleri, elektrik alt yapı işleri, türbin içi elektrik işleri, kalite kontrolleri, testler, saha iç nakliyesi ve devreye alma işleri de devam etmek zorunda. Birbiri ile bağlantısı olan birçok ekibi verimli olarak güvenli bir şekilde çalışmasını organize etmeniz gerek.

Türkiye’deki birçok projenin aksine sahamızda yükselti farkı olmayıp düz bir sahada çalışsak bile çalıştığımız bölgede yeraltı su seviyesi çok yüksek, yoğun yağış alıyor, iklim şartları Türkiye’ye göre çok
daha sert. Dolayısıyla kalite standartlarına uygun yapılan saha altyapı işleri çok daha hızlı bir şekilde bozulabiliyor, hatta saha dışındaki karayollarında bile sorunlar yaşayabiliyoruz.

Şu günlerde özellikle yaşadığımız başka bir zorluk ise COVID-19’la ilgili seyahat sınırlamaları ile birlikte meydana çıktı. Ekiplerimizi planlanan sıklıkla rotasyona göndermemiz mümkün olamadı. Bu zorlu süreçte ekiplerimizin çok büyük bir kısmı sahada gönüllü olarak kalıp çalışmaya devam ederek proje hedeflerine ulaşmamıza katkı sağladılar.

Ukrayna’daki Syvash Projesi’ne Türkiye’den servis, lojistik ve alt taşeron firmalarınızı götürürken ne gibi güçlüklerle karşılaştınız? Size ileriki dönemde yurtdışındaki projelerinizde destek vermek isteyen hizmet sağlayıcı Türk firmalara ne gibi tavsiyeleriniz olabilir?

Farklı bir ülkeye giden ekip alışkanlıklarını devam ettirmek istese bile bulunduğu ülkenin şartlarına uyum sağlamak zorunda. Bu kurallar beslenme gibi günlük alışkanlıklarla ilgili de olabilir, ülkenin yerel iş güvenlik kurallarıyla ilgili de olabilir. Hizmet sağlamak isteyen firmanın öncelikle orada bir şube açması gerekiyor. Yetişmiş işgücü, kendi kadrolarını da beraberinde getirmek istiyorlarsa çalışma izinlerinde prosedürler net olarak tanımlanmış durumda ancak çoğu zaman bu süreç planlanandan daha uzun sürebiliyor. Çalışma izinleri ile ilgili profesyonel destek almaları şart.

Hangi sektörde çalışırlarsa çalışsınlar, getirecekleri ekipmanlar için uluslararası denetim sertifikaları ekipman için yeterli olmayabilir. Ekipmanlar için yerel normlara dayalı denetim yaptırılması ve sertifikasyon gerecektir. Çalışacak personel için de benzer bir durum söz konusu olabilir. Yetkinlik sertifikaları yeterli görülmeyebilir. Çalışacakları alanlara göre ekstra eğitim almaları, iş güvenlik eğitimlerine katılmaları, sağlık muayenelerini tekrar yaptırmaları gerekecektir.

Son olarak eklemek istedikleriniz nelerdir?

İçinde bulunduğumuz COVID-19 süreci ile ortaya çıkan dinamikleri, yönetmemiz gereken seyahat sınırlamaları olan zorlu süreçte, ailelerinden uzak kalma pahasına Ukrayna’daki Syvash Projesi sahasında gönüllü olarak kalıp çalışmaya devam eden ekip üyelerimizden Şantiye Şefi İsmail Aki, Mekanik Supevizor Volkan Demirci, Elektrik Süpervizor Ümit Özbek, Mekanik Süpervizör Turan Eker, Elektrik Süpervizor Erkan Kömürcü, İş Güvenliği Mühendisi Uygar Eraslan ve Saha asistanlarımız Hakan Yıldız ile Mehmet Adsız’ın yanı sıra vinç ve montaj ekibimize de teşekkür ederim.

Nordex Türkiye’nin yetkin proje ve teknik kadrosunun Nordex’in yurtdışı projelerine önümüzdeki dönemlerde de destek vermeye devam edeceğini sizlerle paylaşmak isterim.

Syvash Projesi saha ekibinden bir kesit. Mekanik Süpevizor Volkan Demirci, Elektrik Süpervizor Erkan Kömürcü, Şantiye Şefi İsmail Aki, Elektrik Süpervizor Ümit Özbek, Mekanik Süpervizör Turan Eker.