12.1 YEKA (Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları) Nedir?
Yönetmelikteki tanımına göre YEKA, “kamu ve hazine taşınmazları ile özel mülkiyete konu taşınmazlar üzerinde kurulacak büyük ölçekli kaynak alanları”dır. Başka bir deyişle kamuya ait büyük arazilerin, yenilenebilir enerji santralleri ile değerlendirilmek üzere tahsisidir. Milli Enerji ve Maden Politikamız çerçevesinde ‘Daha Çok Yerli ve Daha Çok Yenilenebilir’ yaklaşımı kapsamında büyük ölçekli yenilenebilir enerji kaynak alanları (YEKA) oluşturularak yenilenebilir enerji kaynaklarımızın etkin ve verimli kullanılması, bu alanların yatırımcılara tahsisiyle yatırımların hızlı bir şekilde gerçekleştirilmesi, yenilenebilir enerji kaynaklarımıza dayalı elektrik enerjisi üretim tesislerinde kullanılan ileri teknoloji içeren aksamın yurt içinde üretilmesi ya da yurt içinden temin edilmesinin sağlanması ve teknoloji transferinin teminine katkılar elde edilebilmesi hususları benimsenmiştir.
12.2 YEKA Yarışması
YEKA kullanım hakkı yarışmasının, başvuru tarihinin ve alım tavan fiyatının Resmî Gazete’de İlan Edilmesi, YEKA kullanım hakkı yarışma ilanı, Resmî Gazete’de ve Genel Müdürlük internet adresinde yayımlanır. İlanda asgari olarak aşağıdaki bilgilere yer verilir:
- Bağlantı kapasitesi
- Başvuru yapacaklarda aranacak şartlar Teminat mektubu, tutarı ve süresi
- Başvuru yeri, tarihi ve zamanı
- Şartnamenin temin edileceği yer ve tutarı Elektrik enerjisi alım tavan fiyatı ve alım süresi Bakanlık tarafından gerekli görülen diğer bilgiler
Geçerli başvuru sahipleri arasında yarışma yapılması, (Alım tavan fiyatından açık eksiltme yapmak suretiyle en avantajlı fiyat teklifini sunanla sözleşmenin imzalanması) açık eksiltme; en yüksek mali teklif sahiplerinden başlayarak, teklif edilmiş en düşük mali teklifin altına inilmesi şartıyla yeni fiyat teklifinin istenmesi suretiyle yürütülür. Mali tekliflerin eşit olması durumunda açık eksiltmeye hangi başvuru sahibinden başlanacağı hususunu komisyon belirler. Yeni fiyat teklifleri, teklif edilmiş olan bir önceki en düşük fiyat teklifinden az olmalıdır. Teklif sahiplerinin tüm teklifleri ve son teklifleri komisyon tarafından düzenlenen açık eksiltme tutanağına kaydedilerek teklif sahiplerine imzalatılır.
12.3 YEKA Uygulama Esasları
Yenilenebilir enerji kaynak alanlarının belirlenmesinde aşağıdaki esaslar uygulanır. YEKA’ ların belirlenmesine ilişkin teknik ve idari çalışmalar Genel Müdürlük tarafından yürütülür. YEKA belirleme çalışması kamu ve hazine taşınmazları ile özel mülkiyete konu taşınmazlarda yapılır. Herhangi bir alanın YEKA olarak değerlendirilmesi için öncelikle o alanın halihazır durumu tespit edilir. Bakanlık, kaynak türü, kaynak potansiyeli ve birim elektrik üretim maliyetlerine göre yenilenebilir enerji kaynak alanlarını derecelendirir. YEKA Kullanım Hakkı Sözleşmesi kapsamındaki YEKA’larda elektrik enerjisi üretim faaliyetinde bulunulabilmesi için önlisans ve üretim lisansı alınması zorunludur.
YEKA’lar için elektrik enerjisi üretim tesisinin inşaat süresi ve her yıl işletmeye alınacak tesis kapasitesi, sunulan ve Genel Müdürlük tarafından kabul edilen iş programında belirtilir. YEKA ihalelerinde yapılması zorunlu olan yerlilik oranı belirtilir. İhaleyi kazananlara 30 yıl lisans ve ihale süreci sonunda çıkan fiyat üzerinden 15 yıl satın alım garantisi verilir.
Yapılmış Olan Yeka Yarışmaları
- Karapınar YEKA-1 GES: YÜKT Modeli
- YEKA RES-1: YÜKT Modeli
- YEKA RES-2: YMKT Modeli
Yapılacak Olan Yeka Yarışması
İlk YEKA ihaleleri 2017 yılında gerçekleşmiştir. Rüzgâr ve güneş enerjisi için her biri 1.000 megawatt (MW) kurulu güce sahip iki ihaleyi, ulusal ve uluslararası ortaklardan oluşan iki ayrı konsorsiyum kazanmıştır. İhalelerde onshore rüzgâr YEKA ihalesinde kilowatt saat başına (kWh) 3,48 sent (US$ ct/kWh) ve güneş enerjisi YEKA ihalesinde, 6,99 US$ ct/kWh nihai fiyat belirlenmiştir.
12.4 2020 Mini YEKA İhalesi (Ertelenen)
Mini YEKA, Yenilenebilir Enerji Kaynak alanları yönetmeliğine göre 36 adet ilde her biri 10-15-20 MW GES bağlantı izni verilecek şekilde ihaleler yapılacaktır. İhaleler Ekim 2020’de yapılmaktadır. İhale esnasında “Açık Eksiltme” usulü verilecek tekliflerden en düşük son 3 teklifin geçici teminatları alı konulmaktadır. En düşük teklif veren ve ihaleyi alan firma gerekli yükümlülükleri sağlamazsa sırasıyla diğer 2 firmaya ihale verilecektir. İhaleyi alan firma teminat mektubunu sunarak 45 gün içerisinde arazisini bulma yükümlülüğüne sahiptir.
İhale Detayları
1) Türkiye’nin çeşitli illerinde 10 ile 50 MW arasında kapasiteler verilerek toplamda 1000 MW’lık kapasite dağıtılacaktır.
2) Her bir yarışma 10-15-20 MW olacak şekilde 74 adet yarışma yapılacaktır.
3) Her bir yarışma için 1 yıl süreli 10 MW için 3.500.000 TL, 15 MW için 5.250.000 TL, 20 MW için 7.000.000 TL teminat verilecektir. Firmanın yarışmayı kazanması durumunda ise 10 yıl süreli 10 MW için 7.000.000 TL teminat verilecektir.
4) Yarışma kilovatsaat başına elektrik enerjisi alım tavan fiyatı üzerinden açık eksiltme usulüne göre yapılacaktır. En düşük ve son teklife ulaşan firma ihaleyi kazanacaktır.
5) Projenin ön lisans süresi 22 aydır.
6) Devletin alım garantisi açık eksiltme teklifindeki rakam için 15 yıldır. Projenin lisans süresi ise 30 yıldır.
7) İhale taban fiyatı 30 kuruş olarak başlayacaktır.
8) Sistem kullanım bedeli Devletin Lisanslı santraller için belirlediği rakamdır.
9) İnşaat yapım süresi 22 aydır.
